Fahiş zam baskısından vergi kaybına, davalardaki kira tespitinden kaçak kiralamaya kadar birçok alanda etkili olacak..
Fakat bu uygulamanın asıl amacı kira gelirlerinde vergi kaybının önüne geçmek..
Artık herkes kira gelir vergisini ödeyecek..
Bu gelir kapısı öyle devletin göz ardı edeceği bir vergi dilimi değil, Türkiye’de yaklaşık 7 - 8 milyon kiracı var.
Uygulama 4 Kasım’da devreye girdi, sistem şu an zorunlu olmasa da yeni yıldan sonra zorunlu olması bekleniyor. Benim tavsiyem yeni kiraladığınız yerleri dijital olarak ta sözleşme altına almanız faydalı olacaktır.
E-Devlet sistemi üzerinden kira sözleşmesi yapılması ile birlikte ev sahibinin veya kiracının bir araya gelmeden de sözleşme yapabilme imkanı var artık. Örneğin; bir yurt dışında yaşayan vatandaşın Türkiye’deki evini Türkiye’ye gelmeden, herhangi bir kişiye de vekalet vermeden e-Devlet sistemi üzerinden kiraya verebilecek. Zaman ve belge maliyeti olmadan e-devlet üzerinden sözleşme oluşturacak.
Bunun yanında, kurumlara kira sözleşmelerini iletme yükünden de kurtaracak. Örneği evinizi kiraladınız suyunuzu açtıracaksanız her ne kadar online yapılabilse de kurumdan açtırdığınızda kira sözleşmenizi sizden talep ediyorlar artık böyle bir zorunluluğunuz kalmayacak.
Yazının başında da dediğim gibi bu uygulamanın temel amacı vergi kaybının önüne geçmek, Maliye Bakanlığı kira gelirini beyan etmeyen ev sahiplerinin peşine düşmüş durumda. Bunların tespiti için önemli adımlar da atıldı. Kira sözleşmesinin e-Devlet’te taşınması bu alanda atılan en önemli adımlardan biri oldu. Ülkemizde konut ve işyeri kiralamalarının yüzde 20-25’i ya hiç kira sözleşmesi imzalanmadan ya da düşük kira sözleşmesi şeklinde düzenleniyor. Mal sahipleri kirayı genelde elden alarak vergi kaybına sebebiyet veriyor. Yine çift kontrat dediğimiz, kiracı ile düşük bedelli kontrat yapılması ama ikinci bir kontrat ile daha fazla kira bedeli alınarak bakanlığa düşük bedelli kontrat beyan edilerek vergi kaybına sebebiyet verildiği de biliniyor. Bu uygulama ile bunların önüne geçilecek.
Kötü niyetli kiracılara son..
Sık sık basına yansıyan haberleri görüyoruz, kiracılar ev sahibinin haberi olmadan evi başkasına kiralayarak gayri ahlaki bir ticaret yapıyor. Yine bazı durumlarda kira sözleşmesine sahte imza konulması suretiyle evlerin kiralanmış olarak gösterildiği ve kullanıldığı görülüyor.
Sözleşmenin e-Devlet sistemi üzerinden imzalanmasının ciddi şekilde alt kiralama yapmak isteyen kiracıları caydırıcı etkisi olacağını söylenebilir. Özellikle sahte imzalı kira sözleşmeleri için ise e-Devlet kira sözleşmeleri zorunlu hale geldiği takdirde artık bu sözleşmelerle imzalanan taşınmazlardaki kişilerin işgalci olarak tanımlanıp kaymakamlık vasıtası ile dava açmadan tahliye edilebilmelerinin önü açılabilecek.
Yeni dönemin en önemli avantajlarından biri ‘bölgesel değer haritası oluşması’ olacak. Evlerin yaşları, konumları, tüm iç ve dış nitelikleri de bilinerek ortalama kira değerleri tespit edilecek. Bölgesel değerler ile hem vergi kaybı önlenecek, hem de ev sahibi-kiracı anlaşmazlığı sonucu açılan kira tespit davalarında daha kolay karar alınacak. Belki de bilirkişinin rayiç kirayı tespiti için beklenmeden bu değerler kullanılacak ve 2-3 yılı bulan dava süreçleri hızlanacak.
Yine mahkemeler açılan kira sözleşmesi kaynaklı ihtilaflarda kira sözleşmesine ulaşmakta bazen zorluk çekiyor. İşte bu noktada e-Devlet sistemi üzerinden imzalanan kira sözleşmeleri net bir delil niteliğinde kolay ulaşılabilir olacak.
Yani özet olarak bu uygulama zorunlu olmasa da kullanıma açıldı evini yeni kiralayacak olan ev sahipleri veya kiralama yapacak olan kiracıların e-devlet üzerinden sözleşme hazırlamaları karşılıklı faydalarına olacaktır.
Samet Hızalan
