Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez Uluslararası Bor Sempozyumu’nun (BORON 2019) açılışında yaptığı konuşmada, bor madeninin mukavemet artırıcı ve alev geciktirici özellikleri yanında kanser önleyici, bor enerji taşıyıcı ve depolayıcı özellikleriyle 250’den fazla alanda kullanıldığını söyledi.
Türkiye’nin dünya bor rezervinin yüzde 73’üne sahip olduğunu ifade eden Dönmez, bordan katma değeri yüksek ürünler üretilmesi için yeni bir yapılanma sürecini başlattıklarını ve “Bor Araştırma Merkezi” kurulmasına yönelik çalışmaların devam ettiğini aktardı.
Dönmez, bor alanında kalifiye eleman ihtiyacının karşılanması ve bu alandaki profesyonelliğin uluslararası standartlara çıkarılması için BOREN aracılığıyla 15 öğrenciye burs verdiklerini dile getirerek, “Bu sayı önümüzdeki yıllarda daha da artacak. Bu sene ilk defa 10 öğrencimizi her biri borla ilgili farklı alanda yüksek lisans yapmak üzere dünyanın çeşitli bölgelerine göndereceğiz.” diye konuştu.
Borda ürün geliştirme ve ticarileştirme çalışmalarının hızla devam etiğini belirten Dönmez, “Yüksek teknoloji açısından hayati önem taşıyan elektrikli araçlar için menzil artırmaya ve uçuş süresini artırmaya yönelik bor temelli yerli yakıt pili sistemlerini de üretme noktasında belli bir noktaya geldik.” ifadesini kullandı.
“Bor bitkilerin soğuklara, hastalıklara ve zararlı türlere karşı dayanıklılığını artırarak tarımsal verime önemli katkı sağlıyor.”
Dönmez, borun tarım sektöründeki kullanımının da gün geçtikçe arttığını dile getirdi. Borun bitkilerin büyüme ve gelişiminde önemli rol oynadığını bildiren Dönmez, şöyle konuştu:
“Bor bitkilerin soğuklara, hastalıklara ve zararlı türlere karşı dayanıklılığını artırarak tarımsal verime önemli katkı sağlıyor. 2018’de tarımda toplam 4 bin tonun üzerinde rafine bor ürünü kullanıldı. Yaptığımız araştırmalar sonucu farklı ürünlerde bor uygulamasının yapıldığı projeler sonucunda verimde yüzde 20’lere varan artış olduğunu gözlemledik. Bunlara ilaveten yurt dışına 9 bin tonun üzerinde borlu gübre Etidot-67 ihraç ettik. Hindistan’dan Amerika’ya, Çin’den Brezilya’ya kadar geniş bir coğrafyadaki tarım sektörüne borlu gübremiz hayat verdi. “
Dönmez, geçen yıl bor ihracatının 1 milyar doların üzerine çıktığına dikkati çekerek, “Böylece ham madde satan değil, işlenmiş uç ürün ihraç eden bir konuma yükseldik. Bugün itibarıyla 110 ülkeye bor ihraç ediyoruz. Bu rekoru daha da geliştirmeyi hedefliyoruz.” diye konuştu.
Yerli ve milli temizlik ürünü BORON’un da pazarda öneminin giderek arttığını belirten Dönmez, “Petrol türevleri içermeyen ve insan sağlığını birinci planda tutan BORON, milletimizden büyük ilgi gördü. Sadece birkaç ay içinde 10 bin tonun üzerinde üretim yapıldı. Yoğun talep ve ilgi nedeniyle üretim tesisimizde genişletme çalışmalarını da sürdürüyoruz.” ifadelerini kullandı.
“Boru yakıt olarak da kullanabiliriz.”
Bor madeniyle ilgili çalışmaların hidrojenli yakıt teknolojisine dayandığını dile getiren Dönmez, “Hem otomobillerde hem de insansız hava araçlarında menzili artırmış olacağız. Bununla ilgili BOREN ve TÜBİTAK ortak çalışmalarını devam ettiriyor.”ifadesini kullandı.
Dönmez, bor madeninin sağlıktan enerjiye, savunmadan otomotive kadar geniş bir yelpazede kullanıldığını anlattı. Bordan yapılan deterjana yoğun ilgi gösterildiğini belirten Dönmez, yıl sonuna kadar farklı amaçlı temizlik ürünlerinin de Ar-Ge çalışmalarının tamamlanacağını bildirdi.
“Arazide olan askeri personelin enerji ihtiyacını bor hidrür temelli yakıtlardan temin etme imkanımız var.”
Dönmez, bor madeninin savunma sanayisindeki kullanımının arttığına işaret ederek,“Arazide olan askeri personelin enerji ihtiyacını bor hidrür temelli yakıtlardan temin etme imkanımız var. Askeri personelin haberleşme ihtiyacında kullandığı pillerin şarjı gerekiyor. Bu yıl içinde söz konusu ürünlerin pilot denemeleri bitmiş olacak. Ondan sonra da ticarileşmeye bakacağız.” diye konuştu.
“Özellikle zırhlı araçların mukavemetinin artırılması yönünde bor ciddi performans artırıcı bir ürün.”
Savunma sanayisinde bor karbür üretimiyle ilgili çalışmaların da sürdüğünü söyleyen Dönmez, şöyle devam etti:
“Özellikle zırhlı araçların mukavemetinin artırılması yönünde bor ciddi performans artırıcı bir ürün. Hem mukavemeti hem de malzemenin kalitesini artırıyor. Şu an Eti Maden bazı firmalarla görüşmelerine devam ediyor. Türkiye’de bir üretim tesisi planlanıyor, bu yıl içinde temellerini atacağız. İki yıl içinde üretime geçeceğiz. Sadece milli savunma açısından değil, yurt dışında da piyasası olan bir ürün. Görüşmelerde son noktaya geldik.”
Kaynak: Enerji portalı
