Türkiye ekonomisinin önemli göstergelerinden biri olan mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi, Kasım ayında olumlu bir seyir izledi. Endeks, bir önceki aya kıyasla 1,2 puanlık bir artış göstererek 103,4 seviyesine ulaştı. Bu yükselişle birlikte, reel kesim güveni son 7 ayın en yüksek seviyesine çıkarak dikkat çekici bir performans sergiledi.
Reel kesim güven endeksi, ekonomideki üretim, sipariş, stok, yatırım ve istihdam gibi temel göstergeleri değerlendirerek iş dünyasının genel ekonomik beklentisini ölçen kritik bir araçtır. Bu artış, ekonomik toparlanma işaretleri olarak yorumlanabilir ve reel sektörün geleceğe yönelik daha iyimser bir bakış açısına sahip olduğunu göstermektedir.
Artışın Arkasındaki Dinamikler
Reel kesim güvenindeki bu yükseliş, özellikle iç ve dış talebin canlanması, üretimdeki artış ve yatırım eğilimlerindeki iyileşmeyle ilişkilendiriliyor. Ayrıca, küresel piyasalardaki toparlanmanın yanı sıra Türkiye'nin ihracatındaki güçlü performans da bu artışı destekleyen faktörler arasında sayılıyor.
Özellikle sanayi üretiminde kaydedilen pozitif gelişmeler ve artan sipariş miktarlarının, işletmelerin güvenini artırdığı ifade ediliyor. Bununla birlikte, ekonomik belirsizliklerin kısmen azalması ve iş dünyasına yönelik destekleyici politikalar da bu iyimserliği tetikleyen diğer unsurlar olarak öne çıkıyor.
Reel Kesim Güveninin Önemi
Reel kesim güven endeksindeki değişimler, ekonomik faaliyetlerin geleceğine dair önemli ipuçları verirken, yatırım kararlarından istihdam planlamasına kadar birçok alanda etkili bir gösterge olarak kabul ediliyor. 103,4 seviyesine ulaşılması, reel sektör temsilcilerinin ekonomik koşulları daha olumlu değerlendirdiğini ve önümüzdeki dönemde daha güçlü bir ekonomik aktivite beklentisi içinde olduklarını ortaya koyuyor.
Kasım ayında görülen bu iyileşme, ekonomide güven ortamının güçlendiğine ve iş dünyasının beklentilerinin pozitif yönde şekillendiğine işaret ediyor. Ancak bu iyimserliğin sürdürülebilirliği, ekonomik reformlar ve küresel ekonomik koşulların seyrine bağlı olarak şekillenecek.
Reel kesim güven endeksinde yaşanan bu artış, hem iş dünyasına hem de ekonomik politikalara önemli bir motivasyon kaynağı sunuyor. Bu olumlu trendin önümüzdeki aylarda da devam etmesi, ekonomik büyüme ve istihdam yaratma sürecine destek sağlayabilir.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan verilere göre, Kasım 2024'te mevsimsellikten arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE-MA), bir önceki aya kıyasla 1,2 puan artarak 103,4 seviyesine yükseldi. Bu artış, reel sektör temsilcilerinin ekonomiye olan güveninde sınırlı da olsa bir iyileşmeye işaret ediyor.
Endeksi oluşturan anket sorularına ait yayılma endeksleri detaylı bir şekilde incelendiğinde, son üç aydaki toplam sipariş miktarı, mevcut toplam sipariş miktarı, genel ekonomik gidişat ve mevcut mamul mal stoku gibi unsurlara ilişkin olumlu değerlendirmelerin endekse pozitif katkı sağladığı görüldü. Ayrıca, gelecek üç aya dair ihracat sipariş miktarı ve istihdam beklentileri de güven endeksini artıran diğer önemli faktörler oldu. Buna karşılık, sabit sermaye yatırım harcamalarına yönelik değerlendirmeler, endeks üzerinde aşağı yönlü bir etki yarattı. Öte yandan, gelecek üç aydaki üretim hacmine ilişkin beklentiler, bir önceki ayki seviyesini korudu.
Mevsimsellikten Arındırılmamış Veriler
Mevsimsellikten arındırılmamış Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE), bir önceki aya göre 0,5 puanlık düşüşle 100,4 seviyesine geriledi. Bu durum, reel kesim güveninde mevsimsel dalgalanmaların etkisiyle sınırlı bir gerilemeye işaret ediyor.
Üretim hacminde artış olduğunu bildirenlerin oranı yükselirken,
İç piyasa sipariş miktarındaki azalış yönlü görüşlerin daha da güçlendiği,
İhracat sipariş miktarında azalış bildirenlerin oranının ise zayıfladığı gözlendi.
Mevcut toplam siparişlerin mevsim normallerinin altında olduğu değerlendirmesi ile mamul mal stoklarının mevsim normallerinin üzerinde olduğu yönündeki görüşlerin, bir önceki aya kıyasla daha az dile getirildiği belirtildi.
Gelecek Döneme Yönelik Beklentiler
Üretim hacmi, ihracat siparişleri ve iç piyasa siparişlerinde artış bekleyenlerin oranı azalarak, olumlu beklentilerin zayıfladığı kaydedildi.
Buna karşın, gelecek üç aydaki istihdam artışı beklentileri bir miktar güçlenerek olumlu bir görünüm sergiledi.
Sabit sermaye yatırım harcamalarına ilişkin artış yönlü beklentiler ise önceki aya göre belirgin şekilde zayıfladı.
Maliyet ve Fiyat Beklentileri
Ortalama birim maliyetlerde artış beklentisi, gelecek üç ay için güçlenirken, son üç aydaki maliyet artışı yönlü değerlendirmelerin azaldığı görüldü.
Gelecek üç aya ilişkin satış fiyatlarında artış beklentisi ise daha da güçlenerek dikkat çekti.
ÜFE Beklentisi
Kasım ayında yapılan anket sonuçlarına göre, gelecek 12 aylık dönem sonu itibarıyla yıllık Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) beklentisi, bir önceki aya göre 2,0 puan düşüşle yüzde 45,4 seviyesinde gerçekleşti. Bu gerileme, fiyatlama davranışlarında bir miktar iyileşmeye işaret ediyor olabilir.
Genel olarak, Kasım 2024'teki Reel Kesim Güven Endeksi sonuçları, reel sektörün ekonomiye dair beklenti ve değerlendirmelerinde karışık bir görünüm sergilemektedir. İhracat siparişleri ve istihdam artışı beklentilerinde görülen pozitif sinyaller, sabit sermaye yatırımları ve iç piyasa siparişlerindeki zayıflık ile dengelenmektedir.
